Featured image of post 多元函数积分学

多元函数积分学

二重积分

一些性质

连续必可积

$d\sigma=dxdy$

$\iint$ 支持线性运算

保号性

绝对值不等式 $|\iint\limits_{\sigma}f(x,y)d\sigma|\le\iint\limits_{\sigma}|f(x,y)|d\sigma$

二重积分中值定理

$$ \exist P(x^*,y^*)\in \sigma\\ s.t. \iint\limits_{\sigma}f(x,y)d\sigma=f(x^*,y^*)\sigma $$

计算

多重化累次

先画积分区域,然后根据区域图确定适合的积分方式 ( $x$ 型区域 或 $y$ 型区域)

累次化多重化累次

当累次积分的某个积分无法变成初等函数,先还原成多重积分再回到累次积分

$$ \begin{aligned} \int_0^1x^2dx\int_x^1e^{-y^2}dy&= \iint\limits_{0\le x\le 1\atop x\le y \le 1}x^2e^{-y^2}dxdy \\ &=\iint\limits_{0\le y\le 1\atop 0\le x \le y}x^2e^{-y^2}dxdy \\ &=\int_0^1e^{-y^2}dy\int_0^yx^2dx \\ &=\frac{1}{3}\int_0^1e^{-y^2}y^3dy =\frac{1}{6}\int_0^1e^{-y^2}y^2dy^2 \\ &\xlongequal{t=x^2}\frac{1}{6}\int_0^1e^{-t}tdt \\ &=-\frac{1}{6}\int_0^1tde^{-t} \\ &=-\frac{1}{6}(\left.te^{-t}\right|_0^1-\int_0^1e^{-t}dt) =-\frac{1}{6}(\left.te^{-t}\right|_0^1+\left.e^{-t}\right|_0^1) \\ &=\frac{1}{6}-\frac{1}{3e} \end{aligned} $$

复习:Wallis公式

$$ I_n=\int_0^\frac{\pi}{2}sin^nxdx=\int_0^\frac{\pi}{2}cos^nxdx= \left\{ \begin{aligned} &\frac{(n-1)!!}{n!!}\cdot\frac{\pi}{2},\quad & \text{n 为正偶数}\\ &\frac{(n-1)!!}{n!!},\quad & \text{n 为正奇数} \end{aligned} \right. $$

坐标变换

极坐标变换

$$ \iint\limits_{\sigma}f(x,y)d\sigma=\iint\limits_{\sigma}f(r\cos\theta,r\sin\theta)rdrd\theta $$

注意多出来的$r$

出现 $e^{-x^2}$ 这种形式的,考虑将原式平方,再用极坐标变换

$$ \text{令} I=\int_0^{+\infty}e^{-x^2}dx > 0\\ \begin{aligned} I^2&=\int_0^{+\infty}e^{-x^2}dx\cdot \int_0^{+\infty}e^{-y^2}dy\\ &=\iint\limits_{\sigma}e^{-(x^2+y^2)}dxdy\\ &=\iint\limits_{\sigma}e^{-r^2}rdrd\theta\\ &=\int_0^{\frac{\pi}{2}}d\theta\int_0^{+\infty}e^{-r^2}rdr\\ &=\frac{\pi}{4}\int_0^{+\infty}e^{-r^2}dr^2\\ &=-\frac{\pi}{4}\left.e^{-r^2}\right|_0^{+\infty}=\frac{\pi}{4} \end{aligned} \Rightarrow I=\frac{\sqrt{\pi}}{2} $$

一般坐标变换

设有坐标变换函数组

$$ \left\{ \begin{aligned} x=x(u,v)\\ y=y(u,v) \end{aligned} \right. $$

则有

$$ \iint\limits_\sigma f(x,y)d\sigma=\iint\limits_\sigma f(x(u,v),y(u,v)) \left| \frac{\partial(x,y)}{\partial(u,v)} \right| dudv\\ \left| \frac{\partial(x,y)}{\partial(u,v)} \right| =\left|\begin{aligned} \frac{\partial x}{\partial u}\quad &\frac{\partial x}{\partial v}\\\\ \frac{\partial y}{\partial u}\quad &\frac{\partial y}{\partial v} \end{aligned}\right|\neq 0 $$

第一类曲线积分

设有曲线 $\Gamma$

$$\left\{ \begin{aligned} x=x(t)\\ y=y(t)\\ z=z(t) \end{aligned} \right.\\ \alpha \le t \le \beta $$

$$\int\limits_\Gamma f(x,y,z) ds=\int_{\alpha}^{\beta} f(x(t),y(t),z(t)) \sqrt{x'^2(t)+y'^2(t)+z'^2(t)} dt $$

特别的,对于极坐标变换 $x=r \cos \theta,y=r\sin \theta$,有

$$\int\limits_\Gamma f(x,y) ds=\int_{\alpha}^{\beta} f(r \cos \theta,r\sin \theta) \sqrt{r^2(\theta)+r'^2(\theta)} d\theta $$

第一类曲面积分

设有曲面 $S$ $$F(x,y,z)=0 $$

$$\begin{aligned} &\iint\limits_S f(x,y,z) dS\\ =&\iint\limits_{\sigma_{yz}} f(x(y,z),y,z) \sqrt{1+\left(\frac{\partial x}{\partial y}\right)^2+\left(\frac{\partial x}{\partial z}\right)^2}\quad dydz\\ =&\iint\limits_{\sigma_{xz}} f(x,y(x,z),z) \sqrt{\left(\frac{\partial y}{\partial x}\right)^2+1+\left(\frac{\partial y}{\partial z}\right)^2}\quad dxdz\\ =&\iint\limits_{\sigma_{xy}} f(x,y,z(x,y)) \sqrt{\left(\frac{\partial z}{\partial x}\right)^2+\left(\frac{\partial z}{\partial y}\right)^2+1}\quad dxdy \end{aligned}$$

偏导也可以使用隐函数的形式

第二类曲线积分

$$\begin{aligned} \int\limits_{\Gamma}\bold{A}\cdot\bold{T}^0 ds &= \int\limits_{\Gamma}(P\cos \alpha+Q\cos \beta+R\cos \gamma)ds \\ &= \int\limits_{\Gamma}Pdx+Qdy+Rdz \end{aligned} $$

若曲线光滑,$P,Q,R$ 在 $\Gamma$ 上连续,曲线可以表示为参数方程

$$\begin{cases} x=x(t)\\ y=y(t)\\ z=z(t) \end{cases}$$

$$ \begin{aligned} \text{原式} =&\quad \int_{t_A}^{t_B}P(x(t),y(t),z(t))x'(t)dt\\ &+ \int_{t_A}^{t_B}Q(x(t),y(t),z(t))y'(t)dt\\ &+ \int_{t_A}^{t_B}R(x(t),y(t),z(t))z'(t)dt \end{aligned} $$

曲线的正向

当人沿边界行走时,区域 $D$ 始终在他的左边。

在区域外边界时,逆时针
区域内边界时,顺时针

格林公式

若函数 $P,Q$ 在有界闭区域 $D\subset \R^2$ 上连续且具有一阶连续偏导数,$\Gamma$ 为区域 $D$ 的边界曲线,并取正向,则

$$\iint\limits_D(\frac{\partial Q}{\partial x}-\frac{\partial P}{\partial y})dxdy = \oint\limits_{\Gamma}Pdx+Qdy$$

$$\iint\limits_S |\nabla \times \bold{A}| dS = \oint\limits_\Gamma \bold{A} \cdot d\bold{s}\quad (\text{格林公式的旋度形式})$$

$$\iint\limits_S \nabla \cdot \bold{A} dS = \oint\limits_\Gamma \bold{A} \cdot \bold{n} ds\quad (\text{格林公式的散度形式})$$

Tips:

  • 对于由多条曲线围成的区域,需要对每条曲线都做曲线积分
  • 对于中间带"洞"的区域,可以先用一条曲线把洞围起来(往往在原点出现这种情况(分母为0),所以曲线通常取令分母为常数的曲线),然后在新曲线和原曲线围出的新区域上用格林公式,对于新曲线使用正常曲线积分方法(洞的循环常数)

使用格林公式计算区域面积

$$\begin{aligned} \iint\limits_D dxdy&=\oint\limits_\Gamma xdy\\ &=\oint\limits_\Gamma -ydx \\ &=\frac{1}{2}\oint\limits_\Gamma xdy-ydx \end{aligned}$$

满足 $\frac{\partial Q}{\partial x} - \frac{\partial P}{\partial y} =1 $ 即可

第二类曲线积分与路径无关的条件

$$\frac{\partial Q}{\partial x}\equiv\frac{\partial P}{\partial y}$$

则曲线积分与路径无关,且在封闭曲线上的积分为 $0$

更一般的,在空间 $\R^3$ 上,若

$$ \begin{vmatrix} \bold{i} &\bold{j} &\bold{k}\\ \frac{\partial}{\partial x} &\frac{\partial}{\partial y} &\frac{\partial}{\partial z} \\ P &Q &R \end{vmatrix} \equiv \bold{0} $$

则曲线积分 $\int\limits_\Gamma Pdx+Qdy+Rdz$ 与路径无关

求原函数

当曲线积分与路径无关时

$$\int_{A(x_0,y_0)}^{B(x_1,y_1)} P(x,y)dx+Q(x,y)dy = \int_{x_0}^{x_1}P(x,y_0)dx+\int_{y_0}^{y_1}Q(x_1,y)dy$$

$$u(x,y) = \int_{x_0}^{x}P(x,y_0)dx+\int_{y_0}^{y}Q(x,y)dy +C$$

通常,我们取 $x_0=y_0=0$

曲线积分的牛顿 - 莱布尼兹公式

当曲线积分与路径无关时

$$\int_{A(x_0,y_0)}^{B(x_1,y_1)}Pdx+Qdy=u(x)\Big|_A^B = u(x_1,y_1)-u(x_0,y_0)$$

第二类曲面积分

高斯公式

$$\oiint\limits_S Pdydz+Qdzdx+Rdxdy = \iiint\limits_V \left(\frac{\partial P}{\partial x} + \frac{\partial Q}{\partial y} + \frac{\partial R}{\partial z} \right)dxdydz$$

$$\oiint\limits_S \bold{A} d\bold{S}= \iiint\limits_V \nabla \cdot \bold{A} dV = \iiint\limits_V \text{div}\ \bold{A} dV$$

Tips: 类似的,对于内部的洞,和格林公式一样处理

斯托克斯公式

$$ \begin{aligned} &\quad\iint\limits_S(\frac{\partial R}{\partial y} - \frac{\partial Q}{\partial z}) dydz+(\frac{\partial P}{\partial z} - \frac{\partial R}{\partial x}) dzdx+(\frac{\partial Q}{\partial x} - \frac{\partial P}{\partial y}) dxdy\ &=\oint\limits_L Pdx+Qdy+Rdz\ \end{aligned}$$

$$\iint\limits_S(\nabla\times \bold{A})\cdot d\bold{S}=\iint\limits_S\bold{rot\ A}\cdot d\bold{S}=\oint\limits_L \bold{A} d\bold{s}$$